بررسی وضعیت واردات چوب و راهکارهای تسهیل آن در ایران

درحال حاضر به دلیل منابع ناچیز جنگل‌های قابل بهره‌برداری، سطح اندک زراعت چوب و نیاز روزافزون صنایع چوب وکاغذ به مواد سلولزی و چوبی، واردات انواع مختلف چوب‌آلات به‌منظور صیانت از جنگل‌ها و تأمین نیاز صنایع چوب کشور، و نیز رفع موانع غیر فنی موجود بر سر راه آن، از ضروریات غیرقابل اجتناب می‌باشد. از آن‌جا که گونه‌های مختلفی از آفات خطرناک غیربومی می‌توانند به‌همراه چوب وارد کشور شده و موجب خسارت‌های غیرقابل جبرانی شوند، تدوین و ابلاغ ضوابط فنی و علمی قرنطینه‌ی نباتی و رعایت کامل آن از سوی واردکنندگان میتواند در جلوگیری از ورود این آفات تأثیر تعیین‌کننده‌ای داشته باشد. این‌ مهم بدون مطالعه‌ی دقیق و تحقیق در ابعاد گوناگون و ناشناخته‌ی آن مقدور نیست، امری که در کشورهای اروپایی، چین، ژاپن، کره‌ جنوبی، استرالیا، نیوزیلند، آمریکای شمالی و برخی کشورهای دیگر، به‌خوبی صورت گرفته است. ضوابط و مقررات فعلی قرنطینه‌ی چوب‌‌آلات عمدتاً بر پایه‌ی استانداردهای بین‌المللی و نتایج تحقیقات سایر کشورها تدوین و تنظیم شده است. به‌منظور روان‌سازی و تسهیل واردات چوب‌آلات به کشور، باید تجدیدنظر و اصلاحات لازم در این ضوابط، براساس نتایج مطالعات و یافته‌های تحقیقات بومی، صورت گیرد. تعیین اولویت‌های تحقیقاتی، تشکیل گروه‌های زبده‌ی علمی از محققان و استادان مربوطه در کشور و اهتمام برای انجام تحقیقات پایه و کاربردی، روشن‌سازی نقاط کور و پاسخ به سؤالات کلیدی در مورد شرایط و ضوابط قرنطینه‌ای واردات، که بسترساز تدوین دستورالعمل‌های فنی و علمی در این زمینه می‌باشند، از ضرورت‌هایی است که باید با برنامه‌ریزی و هدایت مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور و مؤسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور با همکاری سایر مؤسسات تحقق یابد. بدیهی است این امر موجب تسهیل واردات و در عین حال حفظ اصول فنی و علمی قرنطینه خواهد شد. در این بررسی سعی شده است پس از مروری بر وضعیت منابع چوب، ظرفیت تولیدی صنایع مربوطه و نیاز کشور به واردات چوب‌آلات، به نقش چوب، بخصوص پوست آن در انتشار آفات قرنطینه‌ای، در کشور وارد‌کننده، پرداخته شود. آنگاه پس از تأکید بر لزوم رعایت ضوابط قرنطینه‌ی نباتی در واردات چوب‌آلات، به مشکلات و محدودیت‌هایی که این ضوابط برای صنایع چوب و کاغذ ایجاد نموده است، اشاره شده است. در ادامه، ضمن تشریح دلایل عدم امکان حذف این ضوابط، اجتناب‌ناپذیر بودن آنها، که براساس اصول فنی و علمی وضع شده‌اند و ضرورت و امکان روان‌سازی واردات چوب‌آلات از طریق تجدیدنظر و اصلاحات ضوابط موجود بر پایه‌ی دانش بومی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در پایان فهرست برخی از اولویت‌های تحقیقات بومی در زمینه‌ی قرنطینه‌ی چوب آمده که نتایج آنها می‌تواند در تنظیم و اصلاح ضوابط و مقررات قرنطینه‌ی چوب، با دو رویکرد تأمین سلامت و بهداشت نباتی و نیز روان‌سازی واردات چوب مؤثر باشد.